Magazyn wysokiego składowania – co trzeba wiedzieć?

Wraz ze wzrostem cen gruntów i upowszechnianiem się magazynów zlokalizowanych w dużych ośrodkach miejskich na znaczeniu zyskują rozwiązania umożliwiające zwiększenie stopnia wykorzystania powierzchni. Jednym z nich są magazyny wysokiego składowania.

Optymalizacja zagospodarowania przestrzeni magazynowej może przebiegać dwutorowo. Z jednej strony zwiększanie gęstości składowania wynika ze zwężania korytarzy roboczych pomiędzy regałami paletowymi albo ich eliminowania tam, gdzie jest to wykonalne i zasadne. Z drugiej – wiąże się z pełniejszym wykorzystaniem kubatury obiektu poprzez zwiększenie liczby kondygnacji, na których składowane są ładunki w regałach paletowych. Jak definiowane jest pojęcie „magazyn wysokiego składowania”, na czym polega specyfika funkcjonowania tego typu obiektów i jakie rozwiązania są w nich stosowane?

Magazyn wysokiego składowania – definicja i przepisy

W polskim ustawodawstwie funkcjonuje klasyfikacja budynków ze względu na ich wysokość. W normach i w przepisach BHP na próżno szukać jednak oficjalnej kategoryzacji obiektów magazynowych w zależności od wysokości składowania. W efekcie nie istnieje prawnie usankcjonowana definicja terminu „magazyn wysokiego składowania”. W związku z tym w budynkach tego typu obowiązują ogólne wytyczne zawarte w rozporządzeniu o przepisach bezpieczeństwa i higieny pracy. Szczególnie przydatna w tym kontekście jest lektura 4 rozdziału dokumentu, poświęconego transportowi wewnętrznemu i magazynowaniu. W paragrafach 68 – 70 zawarto wytyczne dotyczące składowania materiałów, w tym także odnośnie do ich umiejscowienia na regałach. W cytowanym poniżej tekście rozporządzenia wyróżniono fragmenty mające szczególne znaczenie w planowaniu zagospodarowania systemów regałowych w magazynie wysokiego składowania:

• § 68.1. Materiały i inne przedmioty, zwane dalej "materiałami", powinny być magazynowane w pomieszczeniach i miejscach do tego przeznaczonych. Pomieszczenia magazynowe powinny spełniać wymagania bezpieczeństwa, stosownie do rodzaju i właściwości składowanych w nich materiałów.
• § 68.2. Przy składowaniu materiałów należy: 1) określić dla każdego rodzaju składowanego materiału miejsce, sposób i dopuszczalną wysokość składowania; 2) zapewnić, aby masa składowanego ładunku nie przekraczała dopuszczalnego obciążenia urządzeń przeznaczonych do składowania (regałów, podestów itp.); 3) zapewnić, aby masa składowanego ładunku, łącznie z masą urządzeń przeznaczonych do jego składowania i transportu, nie przekraczała dopuszczalnego obciążenia podłóg i stropów, na których odbywa się składowanie; 4) wywiesić czytelne informacje o dopuszczalnym obciążeniu podłóg, stropów i urządzeń przeznaczonych do składowania.
• § 69.1. Regały powinny mieć odpowiednio wytrzymałą i stabilną konstrukcję oraz zabezpieczenia przed ich przewróceniem się.
• § 69.2. Szerokość odstępów między regałami powinna być odpowiednia do stosowanych środków transportowych oraz powinna umożliwiać bezpieczne operowanie tymi środkami i ładunkami.
• § 70.1. Sposób układania materiałów na regałach i ich zdejmowania nie może stwarzać zagrożeń dla bezpieczeństwa pracowników.
• § 70.2. Przedmioty łatwo tłukące się, substancje i preparaty sklasyfikowane jako niebezpieczne oraz materiały o największej masie powinny być składowane na najniższych półkach regałów.

Przepisy formułują więc ogólne zalecenia co do rozmieszczanie materiałów na poszczególnych kondygnacjach regałów oraz bezpieczeństwa ich obsługi. Nie wyodrębniają natomiast odgórnych kryteriów zaszeregowania obiektów jako magazyny wysokiego składowania. Ze względu na potrzebę sprawnej komunikacji na temat wyposażenia budynków, w których korzysta się z wielokondygnacyjnych regałów, branża logistyczna stworzyła taką klasyfikację oddolnie. Zgodnie z nią, za magazyn wysokiego składowania uznaje się zazwyczaj obiekt, w którym ładunki umieszczane są na poziomie przekraczającym 7,2 m.

Specyfika magazynów wysokiego składowania

Magazyny wysokiego składowania umożliwiają stworzenie dużej liczby miejsc paletowych na stosunkowo niewielkiej powierzchni. Stawiają jednak przed operatorami i menadżerami szczególne wyzwania. Im wyżej umiejscowione miejsce paletowe, tym dłużej trwać będzie pobieranie i odkładanie ładunków. Prócz przemieszczeń w poziomie, trzeba będzie bowiem uwzględnić w szacowaniu trwania zadań czas potrzebny na ruch w pionie. Z wysokością zwiększa się także czas drgania masztu po przesunięciu w górę karetki wideł. Z tego względu wzrasta także znaczenie jakości posadzki dla efektywności wykonywania zadań transportowych. To dodatkowe czynniki, które należy wziąć pod uwagę rozplanowując lokalizację materiałów w zależności od ich rotacji oraz myśląc o wyposażeniu obiektu.

Rozwiązania dla magazynu wysokiego składowania

Podstawowym elementem infrastruktury magazynu wysokiego składowania są systemy regałowe umożliwiające bezpieczny montaż na wielu poziomach półek, na których przechowywane będą ładunki. W zależności od potrzeb mogą być one dostosowane do przechowywania palet, dłużyc czy niespaletyzowanych towarów. W magazynach wysokiego składowania wykorzystywane są najczęściej regały z wąskimi korytarzami roboczymi. By zapewnić bezpieczeństwo jazdy w tej niewielkiej przestrzeni stosuje się szyny, nitki indukcyjne lub połączone z cyfrowym systemem bezpieczeństwa czujniki systemu nawigacji. Chcąc w pełni wykorzystać kubaturę obiektu, do obsługi ładunków wykorzystuje się bądź to wózki wysokiego składowania, bądź wózki systemowe VNA. Pozwalają one na podnoszenie ładunków na wysokość sięgającą – odpowiednio – 13 i 18 metrów. Dzięki unikatowym, niwelującym drgania masztu na wysokości systemom wsparcia operatora rozwiązania STILL z tego obszaru pozwalają osiągać ponadprzeciętną wydajność pracy.